Introductie aardwarmte en de mogelijkheden voor Vlaanderen
Aardwarmte betekent letterlijk “warmte uit de aarde”. De betekenis is dus simpel, maar wat kunnen we ermee doen? En welke methode kunnen we in Vlaanderen het best gebruiken? We leggen het allemaal kort voor je uit hieronder. Voor meer informatie kan je hier terecht.
Wat is aardwarmte?
Aardwarmte is een verzamelterm voor alle warmte die in de aarde opgeslagen zit. Wanneer wij deze benaming gebruiken, verwijzen we naar één specifieke soort aardwarmte; diepe geothermie. De aardwarmte waar wij over spreken, bevindt zich namelijk honderden, duizenden meters diep. Dit is niet de aardwarmte die je bijvoorbeeld zou gebruiken met een warmtepomp.
Aardwarmte als concept is ook niet nieuw : al duizenden jaren gebruiken mensen deze hernieuwbare energiebron om zich te verwarmen. Nu is men bezig om deze natuurlijke bron van warmte en energie te onderzoeken zodat we weten hoe we deze in de 21ste eeuw kunnen aanwenden.
Hoe kunnen we aardwarmte gebruiken?
Aardwarmte uit diepe geothermie kan je op drie manieren gebruiken: om huizen en gebouwen te verwarmen, proceswarmte te leveren voor de industrie én om elektriciteit op te wekken. Dit laatste kan enkel wanneer de temperatuur naar hoog genoeg is. Vanaf 45°C kan je beginnen met verwarmen, als je elektriciteit wilt opwekken met dezelfde centrale, heb je water van minstens 90°C nodig. In België moet je al meer dan 1000m diep boren om aan 45°C te komen.
In Vlaanderen loopt er momenteel een aantal onderzoeksprojecten, onder meer bij VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) en Janssen Pharmaceutica, om de mogelijkheden van aardwarmte te onderzoeken. Hiervoor gebruiken zij de hydrothermische methode omdat deze het respect voor de natuur behoudt en de meest evenwichtige vorm van ontginning is.
Wat is de hydrothermische methode?
Met de hydrothermische methode maak je gebruik van natuurlijk grondwater dat een hoge temperatuur heeft: je boort twee putten, tot je de gewenste watertemperatuur bereikt hebt. Eens je de juiste grondlaag bereikt hebt, pomp je het hete water omhoog langs de ene put (productieput) en gebruik je de warmte om leidingwater op te warmen aan de oppervlakte. Dat opgewarmde water wordt via een warmtenet geleid naar huizen en gebouwen om deze te verwarmen. Het afgekoelde grondwater stroomt via de tweede put (injectieput) in de originele grondlaag, op voldoende afstand van de productieput doordat de injectieput schuin loopt.
Enkele voorwaarden waarmee je ook nog rekening moet houden bij deze methode:
- de samenstelling van de bodem: niet elke locatie heeft op de gewenste diepte de goede samenstelling qua gesteente en volume aan grondwater. Bovendien zijn bepaalde locaties ook gevoeliger aan trillingen in de ondergrond; op die plaatsen is er dus extra onderzoek en omzichtigheid nodig om alle risico's goed te kunnen inschatten.
- dat er genoeg afstand is tussen de twee putten zodat het koele water genoeg tijd krijgt om opnieuw op te warmen vooraleer het de productieput bereikt.
Meer weten over de verschillende methodes?
Ontdek hier hoe aardwarmte kan ontgonnen worden.Waarom gebruiken we de hydrothermische methode in Vlaanderen?
Kort gezegd: omdat dit op lange termijn een zeer respectvolle en veilige manier is om aan aardwarmte te doen. Er wordt niets weggenomen uit de ondergrond: hetzelfde water dat wordt opgepompt, vloeit ook weer terug naar dezelfde plaats. Dit zorgt ervoor dat de ondergrond stabieler blijft dan bijvoorbeeld bij het winnen van ertsen en mineralen (goud, zilver, steenkool, etc.) of gassen (aardgas, schaliegas). Ook verandert de mens hier niets aan de structuur zoals bij andere methodes van aardwarmtegewinning: de ondergrond wordt niet opgebroken en er wordt ook geen vreemde substantie geïntroduceerd zoals water of zand.
Momenteel zitten we in Vlaanderen nog volop in de onderzoeksfase. De huidige hydrothermische centrale in Mol voorziet ons van heel veel informatie over hoe aardwarmte in Vlaanderen kan aangewend worden door middel van praktische toepassingen. Zo voorziet deze centrale de omliggende gebouwen van warmte. Pas als alle onderzoeken afgerond zijn en het resultaat positief is, kan aardwarmte ook in Vlaanderen uitgerold worden als nieuwe hoeksteen van hernieuwbare energie.
